دکتر سامان سلیمان پور عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد در گروه میکروب شناسی و ویروس شناسی و مسئول فنی آزمایشگاه رفرانس سل و HIV شمال شرق کشور، از جمله اساتید جوانی است که به دلیل سوابق درخشان پژوهشی و نگارش مقالاتی با میزان ارجاعات بالا، در سال ۱۴۰۲ نامش در فهرست پر افتخار سرآمدان علمی کشور ثبت و ماندگار شد.

دکتر سلیمان پور که پیش از این در جشنواره پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی مشهد در سال ۱۴۰۲ هم به عنوان استاد برتر در حوزه پژوهش مورد تقدیر قرار گرفته بود در گفتگو با وب دا در خصوص فعالیت‌های علمی و پژوهشی خود طی سال‌های دانشجویی و تعلیم در کسوت استادی و معلمی دانشگاه گفت: دوران دانشجویی من با پذیرش در دانشگاه علوم پزشکی ایران در شهر تهران که جزو مراکز علمی قوی در رشته علوم آزمایشگاهی کشور بود آغاز شد و پس از اتمام این مقطع، همزمان در دو رشته میکروب شناسی و رشته سم شناسی که آزمون آن به صورت جداگانه توسط وزارت بهداشت و دانشکده تربیت مدرس برگزار می‌شد، پذیرفته شدم و با توجه به علاقه زیاد به مقوله پژوهش ترجیح دادم رشته میکروب شناسی را در مرکز تحقیقات سرم سازی و واکسن سازی رازی تهران دنبال کنم. پایان نامه من در این دوره که عنوان برترین پژوهش دانشجویی در سطح کشور نیز شناخته شد، متمرکز بر بیماری عفونی سل بود، و با توجه به خاص بودن این بیماری هم به جهت سطح اجتماعی مبتلایان که اغلب از قشر محروم بودند و هم وضعیت جغرافیایی کشور که همجوار با کشورهایی است که میزان سل در آنها بالا است، ضرورت پرداختن به این موضوع را بخوبی درک کرده بودم.

وی پس از سال ها دوری از زادگاهش، عزم بازگشت به مشهد می کند و از آنجا که معتقد است در جوار امام رضا (ع) و عنایت ایشان، بهتر می تواند به مسیر علمی اش ادامه دهد، علی رغم کسب رتبه ممتاز و امکان ادامه تحصیل در تهران، به مشهد باز می‌گردد و در دانشگاه علوم پزشکی مشهد به تحصیلات خود ادامه می‌دهد.

دکتر سلیمان پور در این رابطه نیز می گوید: تحصیلات سطح دکترا را در سال ۸۸ و در اولین دوره PhD باکتری شناسی دانشگاه علوم پزشکی مشهد شروع کردم و از همان زمان به موازات درس، کارهای متعدد و متنوع پژوهشی هم انجام می‌دادم در سال ۹۴ پس از یک فرصت مطالعاتی در ارتباط با ارزیابی محافظتی واکسن علیه سل در کشور بلژیک (در انیستو پاستور شعبه بروکسل)، به جمع اعضای هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد پیوستم. موضوع پایان نامه در این دوره نیز مربوط به ساخت یک واکسن خاص علیه بیماری سل بود که در واقع از دغدغه‌های سازمان بهداشت جهانی بوده و گروه‌های محدودی در دنیا روی واکسن این بیماری کار می‌کنند. در همین زمان با راهنمایی یکی از اساتید حوزه ایمونولوژی دکتر سیدعبدالرحیم رضایی، تحقیقات مربوط به ساخت نوعی واکسن خاص که دو ویژگی منحصر به فرد داشت را آغاز کردم. این واکسن قابلیت آن را داشت که علیه دو فرم بیماری سل یعنی فرم حاد و فرم نهفته تاثیرگذاری داشته باشد. بحث APC-targeting بواسطه FC فیوژن واکسن ها از دیگر ویژگی‌های منحصر به فرد این واکسن بود که در زمان خود موضوع نویی به شمار می‌رفت. زمانی که برای اولین بار این طرح در انیستو پاستور بلژیک ارائه شد، اساتید بزرگ این موسسه استقبال خوبی از این طرح کردند و حتی پیشنهاد همکاری‌هایی داده شد. دو سال بعد از برگشتم به ایران هیئتی از این موسسه به دانشگاه دعوت شدند و همکاری‌های خوبی بین این دو مجموعه آغاز شد.

این استاد سرآمد علمی در خصوص فعالیت‌های پژوهشی خود در دوران کرونا نیز می‌گوید: در دوران کرونا پیشنهادات پژوهشی و پروپوزال‌هایی را در حوزه تولید واکسن کرونا نوشتیم که به دلیل مشکلات اقتصادی هیچگاه زمینه برای عملی شدن آن فراهم نشد. بنابراین تمام انرژی ما در آن دوره صرف انجام تست‌های کرونا شد و از آنجا که به عنوان مسئول فنی آزمایشگاه رفرانس مولکولی کرونا معاونت بهداشتی استان فعالیت می‌کردم بیشتر تلاش ما صرف کمک به امر تشخیص و انجام بیش از یک میلیون تست کرونا تا امروز در این آزمایشگاه شد. در دروه کرونا بازدیدهایی از سوی سازمان جهانی بهداشت توسط یکی از شرکت‌های خارجی صورت گرفت که طی آن توانستیم دستگاه‌های زیادی را از جمله چندین دستگاه استخراج اتومات و دستگاه Real time-PCR را برای آزمایشگاه جذب کنیم. هم اکنون این آزمایشگاه در زمینه اقدامات تشخیصی مرتبط با بیماری‌های مختلف از جمله بیماری سل، کرونا، آنفولانزا، HIV و سایر بیماری‌های میکروبی و ویروسی فعالیت های تحقیقاتی متنوعی انجام می‌دهد.

فعالیت‌های تحقیقی دکتر سلیمان‌پور پس از دوران کرونا وارد فیلد جدیدی می‌شود که همانا استفاده از باکتری‌ها در جهت مبارزه با سرطان است و در خصوص آن می گوید: اولین دانشجوی PhD من پایان نامه‌اش را در رابطه با دو پپتید باکتریال که خاصیت ضد سرطان داشتند و در دو مدل بیماری کولیت و کلورکتال کنسر بکارگیری شدند، ارائه کرد که ثمره این تحقیق بسیار ارزشمند و مقالات آن در مجلات بسیار خوبی به چاپ رسید، پس از پپتید‌ها به سراغ پروبیوتیک‌ها رفتیم و با همکاری چند تن از اساتید دانشگاه علوم پزشکی مشهد و همچنین اساتیدی از دانشگاه فردوسی پروبیوتیک‌های خوبی از لبنیات سنتی کشور جدا شدند و مجددا در مدل‌های کولیت و کولورکتال مورد آزمایش در فاز حیوانی قرار گرفتند که این بار نیز نتایج بسیار امید بخش بود. اما یکی از مشکلاتی که در رابطه با پروبیوتیک‌ها بحث درمان و پیشگیری از سرطان وجود دارد آن است که در نتیجه تاثیرات اسید معده بخشی از این پروبیوتیک‌ها از بین می‌روند و در واقع اثربخشی آن ها کاهش می یابد. برای این منظور قصد داریم که در فاز سوم تحقیقات میکرو کپسوله هایی را تولید کنیم که در واقع حائلی هستند بین  اسید معده و پروبیوتیک‌ها. با این کار زمانی که پروبیوتیک‌ها در مسیر گوارش قرار می‌گیرند اسید معده حائل را از بین می‌برد و پروبیوتیک‌های بیشتری می‌توانند به روده بزرگ برسند، هم اکنون طرح این موضوع نوشته شده و به زودی وارد فاز تحقیقاتی خواهد شد.

از دیگر تحقیقات مهم دکتر سلیمان پور، پژوهش مربوط به نقش میکروبیوم روده در اختلالات عصبی انسان است که مقاله‌ی آن به عنوان یکی از پر استنادترین مراجع، در سال ٢۰٢١ در ژورنال Clinical Microbiology Reviews با ضریب تاثیر (IF) ۵۰ به چاپ رسیده است و دکتر سلیمان پور در رابطه با آن می گوید: این تحقیق مربوط به استفاده‌ی پروبیوتیک‌ها در بیماری‌ها و اختلالالت نورولوژیکال است و از جمله طرح‌های جدیدی است که پس از ارائه آن خدمت پروفسور گرجی، استاد گروه اعصاب دانشکده پزشکی و به نوعی اخذ تایید ایشان، قرار است در مسیر انجام کارهای پژوهشی در این حوزه نیز قرار گیرد.

استاد دانشگاه علوم پزشکی مشهد، در خصوص سایر فعالیت‌های تحقیقاتی خود نیز می‌گوید: ارزیابی عصاره برخی گیاهان دارویی بر روی شماری از باکتری‌ها و از جمله سل و همینطور مطالعاتی در حوزه مقاومت‌های میکروبی که اکنون جز مباحث روز دنیا است، از دیگر مواردی است که فرآیند پژوهش در رابطه با آن‌ها طی شده است.

استاد سرآمد علمی کشور در سخن پایانی، ضمن قدردانی از مدیران دانشگاه علوم پزشکی مشهد به جهت همکاری و همراهی با فعالان حوزه پژوهش دانشگاه، صحبت هایی از جنس دردودل نیز دارد که شاید بتوان در این جمله خلاصه کرد؛ بروز ظرفیت واقعی حوزه ی پژوهش در گرو تخصیص بودجه کافی، بویژه در رابطه با گرنت های پژوهشی است.

دکتر سلیمان پور البته رویکرد دولتمردان جدید در میدان دادن به شرکت‌های دانش بنیان و مراکز تحقیقاتی نوپا را نشانه خوبی از توجه بیش از پیش متولیان امر به حوزه پژوهش در کشور می‌داند و در عین حال تاکید می‌کند: در زمینه های پزشکی و غیر پزشکی چنانچه پژوهش اولویت قرار بگیرد، نتایج بسیار خوبی را خواهیم داشتت؛ همچنان که در کشورهای پیشرفته این کار در حال انجام است.